نقش تکنولوژی در تغییر سیستم آموزشی

نقش تکنولوژی در تغییر سیستم آموزش و استفاده از آن برای کمک به دانش آموزان یک موضوع غیرقابل انکار است. همانند والدین و دوستان، آموزش و پرورش بخش جدایی ناپذیر از زندگی هر فرد است. یادگیری اکنون به بخشی از زندگی همه افراد تبدیل شده و زندگی واقعی بدون آموزش امکان پذیر نیست. فراز و نشیب ها و تغییرات بسیاری در بخش آموزش رخ داده است. از طرفی اگر روند تکنولوژی‌های مدرن را در دوره ۲۰ تا ۲۵ سال گذشته مقایسه کنیم، شاهد تغییرات چشمگیری در بخش آموزش هستیم.

بخش مهمی از تغییر سیستم آموزشی مربوط به استفاده از تکنولوژی های مدرن است که شاهد ظهور مدارس هوشمند هستیم. اما برای درک بهتر این تغییرات در ادامه چند مورد از ملموس ترین تغییرات را آورده ایم.

تغییر سیستم آموزشی با تغییر روش های تحقیق

در سال‌های گذشته آموزش دانش‌آموزان صرفاً به آموزش کتاب محدود می‌شد و شاید در معدود مواردی شاهد استفاده از کتابخانه‌ها و یا کمک گرفتن از مجلات آموزشی مربوطه بودیم. اگرچه هنوز هم این روش در بسیاری از مدارس انجام می شود، اما روشی محبوب نیست؛ زیرا دانش آموزان هم اکنون می توانند مطالب آموزشی را به صورت آنلاین و از وب سایتها و وبلاگهای مختلف به دست بیاورند. به همین دلیل می بینیم که تغییر سیستم عامل موزشی به سمتی می‌رود که روش های تحقیق جدید و مدرن در اختیار دانش‌آموزان قرار گرفته و آنها از شیوه های تکراری و سنتی فراری هستند. روش های مدرن، جستجو کردن را برای دانش آموزان جذاب تر کرده است.

استفاده از تابلوهای هوشمند

امروزه در بیشتر مدارس هوشمند شاهد جایگزینی تخته سیاه و تخته سفید با تابلوهای هوشمند هستیم که بر مبنای استفاده از فناوری در آموزش به کار گرفته شده اند. در این مدارس شاهد استفاده از سالن های بزرگی هستیم که به پروژکتور های حرفه‌ای مجهز شده و امکان نمایش متون و فیلم‌های مختلف را فراهم می‌کنند. بنابراین دانش آموز به صورت واقعی مطالب آموزشی را روی تابلوهای هوشمند می بیند و نحوه آموزش و مناسب تر خواهد بود. در حقیقت تغییر سیستم آموزشی بر مبنای استفاده از تکنولوژی بیشتر به معنی جذاب‌تر کردن روش آموزش و ایجاد تمایل در دانش آموز برای حضور بیشتر در مدرسه است.

استفاده از کتاب های الکترونیکی

اگرچه هنوز این موضوع در ایران جا نیفتاده و اجرایی نشده، اما در بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا کتاب های درسی سنگین و حجیم از رده خارج شده و نسخه های دیجیتالی و الکترونیکی آنها در اختیار دانش آموزان قرار می گیرد. بنابراین دانش آموز می توانند این کتاب ها را روی گوشی هوشمند یا تبلت خود ذخیره کرده و در هر شرایطی همراه خود داشته باشد. با این حال برخی از نسخه‌های دیجیتالی رایگان بسیاری از کتاب‌های درسی هنوز در اختیار دانش‌آموزان قرار ندارد، اما تغییر سیستم آموزشی نشان می‌دهد که به مرور زمان باید شاهد استفاده از این ابزارها در دانش آموزان باشیم. ضمن اینکه استفاده از اینترنت دسترسی به محتوا را به صورت آنلاین آسان می کند.

 آموزش آنلاین

 با ورود فناوری به حوزه آموزش و پرورش، معلمان اکنون می توانند کلاس های خود را به صورت آنلاین برگزار کنند و حتی از این شیوه برای برگزاری کلاس های تقویتی و اضافی هم استفاده کنند. پنل های برگزاری کلاس آموزش آنلاین بسیار زیاد و متنوع هستند و معلم می تواند به شیوه های مختلفی از آنها استفاده کند. این روش در بسیاری از مدارس هوشمند در حال اجراست و تنها ابزار لازم برای آن یک لپ تاپ و یک هدفون است. البته اجرا شدن این شیوه نیاز به تغییرات گسترده در سطح مدارس است و به همین دلیل تغییر سیستم آموزشی برای رفتن به سمت این شیوه ضروری است.

 نکته دیگر اینکه دانش آموزان خیلی راحت می توانند به محتوای جدید در سایت های مختلف در اینترنت دسترسی پیدا کنند و به عنوان تقویتی از آن استفاده کنند. کودکان می توانند در تعطیلات باشند، اما هنوز هم یادگیری آنلاین آنها برقرار باشد.

کاهش هزینه های آموزش

 بخش مهمی از تغییر سیستم آموزشی به دلیل کاهش هزینه ها با استفاده از تکنولوژی های مدرن است. استفاده از فناوری و تکنولوژی های جدید میزان هزینه جاری در آموزش را کاهش می دهد، زیرا دانش آموزان نیازی به خرید مواد یادگیری اضافی ندارند و هزینه آنها نسبت به قبل بسیار کمتر است. با استفاده از برنامه‌های مختلف فناوری، امکان تغییر در روش یادگیری و تدریس به وجود می‌آید که در زمینه آموزش بسیار سودمند است. ضمن اینکه معلمین در مدارس هوشمند از شیوه هایی استفاده می کنند که برای مدرسه و برای دانش آموزان هزینه بردار نیست و به طور کلی هزینه آموزش را پایین می آورد.

ظهور محتوای یادگیری نوین

با کمک برنامه های مختلف یادگیری متحرک، در حال حاضر یادگیری بسیار سرگرم کننده و جذاب شده است. در این شیوه یادگیری دانش آموز نیاز به یک موبایل، یک تبلت یا یک لپ تاپ معمولی دارد. در حقیقت دانش آموزان می توانند حجم وسیعی از محتوا و مطالب آموزشی را در دستگاههای همراه خود داشته باشند و به راحتی به آنها دسترسی پیدا کنند. افزایش محتوای یادگیری موبایلی را می توان یکی از بزرگترین بخش های تغییر سیستم آموزشی معرفی کرد که در رابطه با دسترسی به اینترنت به وجود آمده و در حال حاضر در همه مدارس هوشمند شاهد استفاده از آن هستیم.

درگیری فعال با مطالب آموزشی

روزهایی که دانش آموزان تمام ساعات خود را صرف یادگیری کتاب می کنند و در انتهای سال آنها را فراموش می کنند به پایان رسیده و اکنون یک عصر جدید در آموزش به وجود آمده است. استفاده از سیستم های آموزشی مدرن به دانش آموزان اجازه می دهد که در هر سری آموزشی مطالب جدید را یاد بگیرند و به طور جدی در برنامه های آموزشی شرکت کنند. در حقیقت تغییر سیستم آموزشی به معنی به کارگیری برنامه های جدید و مدرن برای آموزش است. به همین منظور در بسیاری از مدارس هوشمند شامل استفاده از کمک برنامه های آنلاین، اسباب بازی های آموزشی و سایت های آموزشی هستیم که دسترسی سریع به مطالب یادگیری را برای آنها فراهم می کند.

 تعامل یک به یک

در حال حاضر استفاده از فناوری های مدرن و تکنولوژی های جدید تعامل بین معلمان و دانش‌آموزان را بسیار راحت تر کرده و والدین هم می توانند از آن استفاده کنند. همینطور دانش‌آموزان هم می توانند به سرعت با یکدیگر در ارتباط باشند و حتی اگر در دو طرف کره زمین باشند باز هم به یکدیگر دسترسی دارند. این کار را می توان به راحتی از طریق پیام رسان های اینترنتی و یا از طریق ایمیل انجام داد. به هر حال دانش‌آموزان ابزارهای کاملاً جدید و مدرن برای ارتباط در اختیار دارند که مسلماً به روند آموزش آنها کمک می‌کند.

تاثیر تکنولوژی های مدرن در تغییر سیستم آموزشی بسیار چشمگیر و قابل توجه است. این اصلی‌ترین و مهم‌ترین دلیل شکل گیری مدارس هوشمند بود که بر مبنای آموزش مدرن دانش آموزان طراحی شده است. در اینجا ما تنها به ۸ مورد از تاثیر فناوری های مدرن اشاره کردیم. این در حالی است که والدین و معلمین به خوبی می‌توانند از این تکنولوژی های جدید برای کمک به دانش آموزان استفاده کنند و روند آموزش آنها را به طور کامل تحت کنترل خود داشته باشند.

 

مزایا و معایب تکنولوژی در آموزش مدارس

 پیشرفت فناوری به شکلی دنیای ما را تغییر داده که پیش‌بینی چندانی از آینده وجود ندارد و حتی امروزه می‌بینیم که تکنولوژی در آموزش مدارس هم نقش مهمی ایفا می‌کند. در حقیقت، بحث فناوری فقط به تجارت یا سرگرمی محدود نمی‌شود و حتی آموزش و پرورش هم تحت تأثیر تکنولوژی‌هایی مانند اینترنت و تلفن همراه قرار گرفته است. این ابزارها در ساده سازی آموزش نقش مهمی دارند، اما در کنار آن هم چالش برانگیز هستند.

با علم به این موضوع در این مطلب به بررسی مزایا و معایب استفاده از تکنولوژی در آموزش خواهیم پرداخت و دلیل هر کدام از آنها را توضیح می‌دهیم.

مزایای استفاده از تکنولوژی در آموزش

با توجه به اینکه ابزارهای مرتبط با فناوری در انتقال اطلاعات نقش مهمی دارند، می‌توانند به شکل برجسته‌ای در حوزه آموزش و پرورش و بهبود کیفیت مدارس نقش داشته باشند. از جمله مزایای آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

تجربه تعاملی بهتر

استفاده از تکنولوژی در آموزش به معلمان و دانش آموزان این توانایی را می‌دهد که به شکل واقعی در مورد یک موضوع تحقیق کنند و جوانب مختلف آن را بررسی کنند. حتی دانش آموزان امکان استفاده از ابزارهایی مانند بازی‌ها، فیلم‌ها و شبیه سازی ها را دارند تا مطمئن شوند که نسبت به بحث مورد نظر اطلاعات کاملی دارند. در ضمن معلمین هم مطمئن هستند که درک دانش‌آموزان از یک موضوع خاص بهتر و کامل‌تر است.

 

دسترسی به منابع اطلاعاتی نامحدود

گرفتن اطلاعات از اینترنت بسیار ساده است و هر شخصی می‌تواند تنها با نوشتن یک یا چند کلمه و کلیک روی یک دکمه خاص به اطلاعات کافی دسترسی پیدا کند. این موضوع فقط محدود به کامپیوترها نمی‌شود و ابزارهایی مانند تلفن‌های هوشمند و تبلت‌ها هم به آنها کمک می‌کنند. این یک مزیت بسیار بزرگ برای به کارگیری تکنولوژی در آموزش است، زیرا دانش آموزان می‌توانند درک خود را نسبت به یک موضوع توسعه دهند و خیلی راحت به یک جواب یا اطلاعات مربوط به یک موضوع دسترسی پیدا کند.

کسب مهارت‌های لازم برای آینده

توانایی کار با تکنولوژی‌های جدید و مدرن و تسلط به ابزارهای پیشرفته یکی از لازمه‌های اصلی نیروهای کاری آینده است. اگر این فناوری پیاده‌سازی نشود و در کلاس‌های درس از آنها استفاده نشود، طبیعتاً نسل آینده دانش آموزان و مهارت لازم برای اشتغال آن دارند و مجبور هستند که به صورت دوره‌های جداگانه این آموزش‌ها را بگذرانند.

صرفه جویی در منابع گرانبها

یکی از مزایای برجسته به کارگیری تکنولوژی در آموزش این است که به ما در حفظ منابع تجدید ناپذیر کمک می‌کند و نیازی به استفاده بیش از حد از آن‌ها نیست. امروزه کتاب‌های نوشتاری به کاغذ نیاز دارند و در نوشتن آنها هم از جوهر استفاده می‌شود. تولید این موارد و از طرف دیگر بازیافت آن هم برای دولت‌ها هزینه زیادی دارد. این در حالی است که استفاده از ابزارهایی مانند تبلت‌ها و گوشی‌های هوشمند استفاده از این منابع را به شدت کاهش می‌دهد.

به روز رسانی سریع اطلاعات

یکی از ویژگی‌های برجسته تکنولوژی این است که خیلی سریع تغییر می‌کند و دائماً در حال بروزرسانی است. بنابراین، طبیعی است که باید منابع آموزشی مانند کتب درسی هم به روزرسانی شوند. این امر با به کارگیری تکنولوژی در آموزش امکان پذیر است و این امکان را دارد که از لحاظ ظاهری خیلی سریع‌تر و از لحاظ هزینه ارزان‌تر اتفاق بیفتد. در واقع تکنولوژی دسترسی به کتابهای جدید و منابع آموزشی مدرن را ساده‌تر می‌کند.

نیازی به حمل کوله پشتی سنگین نیست!

هرچه دانش‌آموزان از لحاظ تحصیلات به سطوح بالاتر می‌رسند نیاز به منابع بیشتر و ابزارهای آموزشی کامل‌تری دارند. به عنوان مثال، کوله پشتی دانش آموزان دبیرستانی بسیار سنگین‌تر از دانش آموزان ابتدایی است و آنها باید همیشه کوله پشتی سنگین همراه داشته باشند. اما استفاده از تکنولوژی این امکان را به آنها می‌دهد که همه اطلاعات را در یک تبلت یا یک موبایل داشته باشند و فقط یک کوله‌پشتی با وزن ۴۵۰ گرم را حمل کنند!

معایب بکارگیری تکنولوژی در آموزش

اگرچه مزایای فوق نشان می‌دهد که استفاده از تکنولوژی‌های مدرن در سیستم عامل آموزش و پرورش می‌تواند کیفیت آموزش دانش آموزان را بالا ببرد، اما در عوض تبعات منفی هم دارد که ممکن است روند آموزش آنها را منحرف کند. از جمله ایرادات وارده به استفاده از تکنولوژی در آموزش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

حواس پرتی

بزرگ‌ترین مشکل استفاده از فناوری در آموزش این است که می‌تواند دانش آموزان را منحرف کند. در حالی که دسترسی به منابع مالی آموزشی در اینترنت بسیار ساده است، مواردی که مفید نیستند و باعث حواس‌پرتی دانش آموزان می‌شوند هم کم نیست. بازی‌ها، ویدیوها و و موسیقی همه گزینه‌هایی هستند که دانش آموزان می‌توانند از فناوری به دست بیاورند و منجر به حواس پرتی آنها شود.

 

 

دسترسی به اطلاعات نامناسب

منابع اطلاعاتی بسیار خوب و فوق‌العاده‌ای در اینترنت وجود دارد، اما بشدت زیر سایه موارد بدتری قرار می‌گیرند. خشونت، موارد مستهجن و چیزهای نفرت‌انگیز مواردی هستند که از طریق کاربرد تکنولوژی در آموزش و پرورش و مدارس در دسترس دانش آموزان قرار می‌گیرد. اگر این موارد در زمان مدرسه انجام شوند می‌تواند مشکلات بزرگی برای دانش آموزان به وجود بیاورد.

همه چیز در اینترنت درست نیست

فضای باز اینترنت به شکلی است که هر کسی می‌تواند هر اطلاعاتی را در اینترنت ارسال کند، اما این بدان معنا نیست که حتماً این اطلاعات درست یا صحیح هستند. این یک مشکل بزرگ در هنگام آموزش محسوب می‌شود، زیرا دانش‌آموزانی که به دنبال پاسخ یک سؤال خود می‌گردند، به احتمال زیاد به یک پاسخ نادرست دسترسی دارند و حتی متوجه اشتباه بودن آن نمی‌شوند. این باعث می‌شود که دسترسی به اطلاعات صحیح برای آنها سخت بوده و حتی توجیه کردن دانش آموزان برای معلمان هم سخت شود.

 تقلب آسانتر

یکی دیگر از مشکلات بزرگ به کارگیری تکنولوژی در آموزش این است که دسترسی دانش‌آموزان به اطلاعات مختلف بسیار راحت‌تر است و این کار آنها را برای تقلب ساده می‌کند. در واقع دانش آموزان برای یک سؤال به سادگی می‌توانند در اینترنت جستجو کنند یا از ابزارهای ارتباطی با دانش آموزان دیگر استفاده کنند و پاسخ دهند. به همین دلیل هنوز هم استفاده از این تکنولوژی برای سنجش توانایی دانش آموزان را با چالش مواجه بوده و نمی‌تواند ابزار دقیقی برای آزمون باشد.

به روز رسانی آن‌ها هزینه بر است

طبیعی است که استفاده از جدیدترین و به روز ترین فناوری‌ها در حوزه آموزش و پرورش بسیار گران است. یک مدرسه هوشمند برای استفاده از فن‌آوری‌های مدرن نیاز دارد که هزینه گران آن را بپردازد و طبیعی است که فراهم آوردن این هزینه برای مدارس دولتی بسیار دشوار است. بنابراین می‌بینیم که اکثر مدارس هوشمند به صورت غیر انتفاعی هستند و هزینه زیادی برای خرید تجهیزات و وسایل مختلف پرداخت می‌کنند.

ممانعت از یادگیری مهارت‌های پایه‌ای

استفاده از تکنولوژی در آموزش همه چیز را خودکار می‌کند و دسترسی دانش آموزان ساده است. به جای یادگیری و درک اصول پایه‌ای ریاضیات، دانش آموزان به سادگی از ماشین حساب در گوشی‌های هوشمند یا در تبلت‌های خود استفاده می‌کند. همین وضعیت در مورد سایر بخش‌های آموزشی هم وجود دارد در حقیقت دانش‌آموزان به شکل‌های مختلف از یادگیری اصول پایه‌های فراری هستند. بنابراین معلمان در کنار بکارگیری فناوری، باید تأکید ویژه‌ای روی بحث آموزش اصول پایه‌ای داشته باشند.